Το 1994, οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Μεξικό και ο Καναδάς εφάρμοσαν τη Βορειοαμερικανική Συμφωνία Ελεύθερων Συναλλαγών, μία από τις πρώτες και μεγαλύτερες συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών στον κόσμο. Τα τρία έθνη συμφώνησαν να μειώσουν τα τιμολόγια και άλλα εμπόδια. Πάνω από είκοσι χρόνια αργότερα, οι υποστηρικτές και οι αντίπαλοι του ελεύθερου εμπορίου συζητούν ακόμη τα υπέρ και τα κατά της NAFTA και άλλων πολιτικών ελεύθερου εμπορίου.
Pro: Οικονομική αποδοτικότητα
Το μεγάλο επιχείρημα υπέρ του ελεύθερου εμπορίου είναι η ικανότητά του να βελτιώσει την οικονομική αποτελεσματικότητα. Σύμφωνα με τη βασική οικονομική θεωρία, οι πολιτικές ελεύθερου εμπορίου σημαίνουν ότι κάθε χώρα επικεντρώνεται στο συγκριτικό της πλεονέκτημα, μειώνοντας την τιμή των αγαθών και βελτιώνοντας τους καθέναν. Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι πραγματικά καλοί στο να κάνουν αυτοκίνητα και η Κίνα είναι καλή στην παραγωγή τηλεοράσεων, οι κανόνες ελεύθερου εμπορίου θα πρέπει να σημαίνουν ότι κάθε χώρα παίζει στα δυνατά της αντί να σπαταλάει χρόνο και προσπάθεια κάνοντας λιγότερο αποτελεσματικά καθήκοντα.
Con: Απώλειες εργασίας
Η οικονομική αποδοτικότητα μπορεί να είναι ωφέλιμη για ολόκληρη την οικονομία μακροπρόθεσμα, αλλά αυτό δεν βοηθά πολύ τον εργάτη του εργοστασίου που χάνει τη δουλειά του βραχυπρόθεσμα. Το ελεύθερο εμπόριο κάνει τη γενική οικονομία ενός έθνους πιο παραγωγική, αλλά μπορεί επίσης να αναγκάσει τα εκατομμύρια να αλλάξουν τη σταδιοδρομία τους. Η NAFTA, για παράδειγμα, ενδέχεται να έχει καταστρέψει πάνω από 1 εκατομμύριο θέσεις εργασίας στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Pro: Λιγότερο Διαφθορά
Τα εμπόδια στο εμπόριο δημιουργούν πολλές ευκαιρίες για πολιτική διαφθορά, σύμφωνα με ορισμένους υποστηρικτές του ελεύθερου εμπορίου. Οι ισχυρές ομάδες συμφερόντων μπορούν να πείσουν τις κυβερνήσεις να τους δώσουν ειδικές προφυλάξεις, όπως τιμολόγια ή επιδοτήσεις, ενώ οι λιγότερο ισχυρές ομάδες πρέπει να πάνε μόνοι τους. Αυτό μπορεί να δώσει τεράστια πλεονεκτήματα σε πλούσιες επιχειρήσεις σε σχέση με τους αυξανόμενους επιχειρηματίες. Οι υποστηρικτές του ελεύθερου εμπορίου λένε ότι η εξάλειψη των εμπορικών φραγμών δημιουργεί ίσους όρους ανταγωνισμού για όλους.
Con: Το ελεύθερο εμπόριο δεν είναι δίκαιο
Οι εμπορικοί φραγμοί ενδέχεται να δημιουργήσουν ευκαιρίες για διαφθορά, αλλά και οι συμφωνίες ελευθέρων συναλλαγών. Οι οικονομολόγοι μπορούν να οραματιστούν μια κοινωνία όπου τα εμπορικά εμπόδια εξαφανίζονται εξ ολοκλήρου, αλλά οι συμφωνίες ελευθέρων συναλλαγών διαπραγματεύονται και υπογράφονται από πολιτικούς με τα δικά τους συμφέροντα να ανησυχούν. Ως αποτέλεσμα, οι συμφωνίες είναι συνήθως τεράστια έγγραφα γεμάτα κενά και κανόνες που δημιουργούν μεγάλα πλεονεκτήματα για τις εγκατεστημένες επιχειρήσεις. Η Elaine Bernard της Νομικής Σχολής του Χάρβαρντ σημείωσε ότι ενώ οι υποστηρικτές της NAFTA δήλωσαν ότι η συμφωνία θα απελευθέρωνε το εμπόριο στη Βόρεια Αμερική, σε πολλές περιπτώσεις απλώς αντικατέστησε τους υπάρχοντες κανονισμούς με νέους που ευνόησαν τις μεγαλύτερες εταιρείες.
Pro: Μειωμένη πιθανότητα πολέμου
Το ελεύθερο εμπόριο ενθαρρύνει τις χώρες να βασίζονται μεταξύ τους για τρόφιμα και υπηρεσίες, εξαρτώντας τους από τους εμπορικούς τους εταίρους. Ορισμένοι οικονομολόγοι υποστήριξαν ότι αυτή η αλληλεξάρτηση καθιστά τους πολέμους πολύ λιγότερο πιθανό, δεδομένου ότι καμία πλευρά δεν θα ήθελε να διακινδυνεύσει την απώλεια της πρόσβασης στις αγορές των άλλων.
Con: Εργατικές και περιβαλλοντικές καταχρήσεις
Οι αντίπαλοι του ελεύθερου εμπορίου υποστηρίζουν συχνά ότι ενθαρρύνει τις επιχειρήσεις να μετακινούνται σε χώρες με κακές περιβαλλοντικές και εργασιακές ρυθμίσεις. Αυτές οι κινήσεις οδηγούν σε συστηματικές καταπατήσεις εργασίας και καταστροφή του περιβάλλοντος. Για παράδειγμα, μια εταιρεία εξόρυξης άνθρακα στις Ηνωμένες Πολιτείες ίσως πρέπει να πληρώσει τους εργαζόμενους με υψηλό ελάχιστο μισθό, να υιοθετήσει επιθετικές πολιτικές ασφάλειας και να προστατεύσει τους τοπικούς ποταμούς από τη ρύπανση. Οι συμφωνίες ελευθέρων συναλλαγών θα μπορούσαν να επιτρέψουν στην επιχείρηση εξόρυξης να μεταφέρει επιχειρήσεις σε μια χώρα χωρίς κανέναν από τους κανόνες αυτούς, επιτρέποντάς της να μειώσει το κόστος με κίνδυνο των εργαζομένων και του περιβάλλοντος.
