Στην οικονομία, οι δείκτες συγκέντρωσης μετρούν την παραγωγή ενός κλάδου ανάλυσης της συνολικής παραγωγής των μεγαλύτερων εταιρειών του κλάδου. Οι δείκτες συγκέντρωσης επικεντρώνονται στο μερίδιο αγοράς των μεγαλύτερων επιχειρήσεων σε μια βιομηχανία για τον προσδιορισμό του μονοπωλιακού ανταγωνισμού και της δεσπόζουσας θέσης της αγοράς σε μια βιομηχανία. Ενώ η μέθοδος αυτή παρέχει ένα πλαίσιο για τη συνολική κυριαρχία στην αγορά, η μέτρηση της μονοπωλιακής και ολιγοπωλιακής ισχύος σε μια αγορά που χρησιμοποιεί έναν δείκτη συγκέντρωσης μπορεί να οδηγήσει σε ανακριβή δεδομένα εντός των αποτελεσμάτων.
Τύποι λόγων συγκέντρωσης
Οι λόγοι συγκέντρωσης χρησιμοποιούνται κυρίως για τη μελέτη της δεσπόζουσας θέσης της αγοράς και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένας λόγος με οποιονδήποτε αριθμό επιχειρήσεων. Ωστόσο, οι τυπικοί δείκτες συγκέντρωσης που χρησιμοποιούνται στην αξιολόγηση της αγοράς είναι οι λόγοι των τεσσάρων επιχειρήσεων και των οκτώ επιχειρήσεων. Ο λόγος τεσσάρων επιχειρήσεων μετρά το μερίδιο αγοράς των τεσσάρων μεγαλύτερων εταιρειών σε μια συγκεκριμένη βιομηχανία, ενώ ο λόγος των οκτώ εταιρειών επεκτείνεται στις οκτώ μεγαλύτερες επιχειρήσεις σε μια συγκεκριμένη βιομηχανία. Το συνολικό ποσοστό που κατέχουν αυτές οι επιχειρήσεις στο μερίδιο αγοράς σχετίζεται άμεσα με τον έλεγχο που διαθέτουν αυτές οι επιχειρήσεις στην αγορά.
Δομές αγοράς
Οι τέσσερις βασικές δομές της αγοράς είναι ο τέλειος ανταγωνισμός, ο μονοπωλιακός ανταγωνισμός, το ολιγοπώλιο και το μονοπώλιο. Ο τέλειος ανταγωνισμός αναφέρεται σε μια δομή της αγοράς όπου ο ανταγωνισμός είναι εξαιρετικός και καμία επιχείρηση δεν κατέχει κυρίαρχο μερίδιο αγοράς. Ο τέλειος ανταγωνισμός θεωρείται μη προσβάσιμος στην αγορά. Ο μονοπωλιακός ανταγωνισμός αναφέρεται στη δομή της αγοράς που αποτελείται από μεγάλο αριθμό μικρών επιχειρήσεων που παρέχουν ένα παρόμοιο αλλά όχι ταυτόσημο προϊόν ή υπηρεσία.Οι πληροφορίες σχετικά με αυτά τα προϊόντα και τις υπηρεσίες, όπως η τιμή και η τεχνολογία, είναι ευρέως γνωστές μεταξύ των επιχειρήσεων. Το ολιγοπωλείο και το μονοπώλιο είναι, αντιθέτως, δομές της αγοράς που αναφέρονται σε μικρό αριθμό επιχειρήσεων (ολιγοπώλιο) ή σε μία επιχείρηση (μονοπώλιο) και πληροφορίες όπως η τιμή και η τεχνολογία δεν είναι άμεσα διαθέσιμες ή μοιρασμένες.
Συντελεστές Συγκέντρωσης Μεριδίων Αγοράς
Οι αναλογίες συγκέντρωσης κατηγοριοποιούνται ως υψηλές, μεσαίες και χαμηλές. Τα υψηλά επίπεδα συγκέντρωσης κυμαίνονται από 80% έως 100% του συνολικού μεριδίου αγοράς, μεσαία από 50% έως 80% και χαμηλά καλύπτουν το κατώτατο 50% του μεριδίου αγοράς. Σε ένα ποσοστό συγκέντρωσης μιας επιχείρησης, ένα μηδενικό μερίδιο αγοράς θα αντιπροσωπεύει τέλειο ανταγωνισμό, ενώ το μερίδιο αγοράς του 100% θα αντιπροσωπεύει μονοπώλιο. Η χρησιμοποίηση μιας τυπικής αναλογίας τεσσάρων επιχειρήσεων και η επίτευξη ποσοστού άνω του 90% θα έδειχνε ότι ο κλάδος είναι ένα ολιγοπώλιο, το οποίο κυριαρχείται από τις τέσσερις μεγαλύτερες επιχειρήσεις. Καθώς μειώνεται το ποσοστό, το επίπεδο του μονοπωλιακού ανταγωνισμού αυξάνεται καθώς οι τέσσερις μεγαλύτερες επιχειρήσεις έχουν όλο και λιγότερο έλεγχο επί του συνολικού μεριδίου αγοράς.
Συντελεστές συγκέντρωσης εντός του πεδίου της αγοράς
Ένα από τα μειονεκτήματα της εφαρμογής συντελεστών συγκέντρωσης στη μονοπωλιακή και την ολιγοπωλιακή ισχύ σε μια αγορά είναι ότι μπορεί να παράσχει ανακριβή αποτελέσματα λόγω του εύρους της αγοράς. Οι αγορές μπορούν να είναι τοπικές, εθνικές και ακόμη και παγκόσμιες, οι οποίες μπορούν να μεταφέρουν το φάσμα των αποτελεσμάτων. Ορισμένες επιχειρήσεις ενδέχεται να ασκήσουν κυριαρχία σε μια περιφερειακή αγορά, αλλά στην εθνική ή παγκόσμια αγορά τα αποτελέσματα μπορεί να είναι πολύ διαφορετικά.
Διαγωνισμός μεταξύ των βιομηχανιών
Σε μια βιομηχανία μια επιχείρηση μπορεί να κατέχει δεσπόζουσα θέση έναντι άλλων επιχειρήσεων στην αγορά. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα έλλειψη ανταγωνισμού, απλώς ότι είναι λιγότερο αποτελεσματικό στην αμφισβήτηση της πιο δεσπόζουσας επιχείρησης οικονομικά ή σε ποιότητα προϊόντων ή υπηρεσιών.
Παγκόσμιο εμπόριο και διανομή ενέργειας
Η διεύρυνση της παγκόσμιας αγοράς συνεπάγεται μεγαλύτερο ανταγωνισμό στην εξίσωση. Οι υψηλοί δείκτες εγχώριων συγκεντρώσεων δεν συνυπολογίζουν τον αυξανόμενο παγκόσμιο ανταγωνισμό. Επιπλέον, η κατανομή της εξουσίας μεταξύ των κορυφαίων επιχειρήσεων σε μια βιομηχανία είναι δύσκολο να μετρηθεί με ακρίβεια, οδηγώντας σε βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα.
