Ο νόμος των μειούμενων αποδόσεων, ή ο νόμος μεταβλητών αναλογιών, αναγνωρίζει ότι μια επιχείρηση μπορεί να συνδυάσει τους πόρους της σε διαφορετικές αναλογίες και εξακολουθεί να παράγει το ίδιο προϊόν. Αρχικά, κάθε μέτρια αύξηση των πόρων οδηγεί σε αντίστοιχη αύξηση της παραγωγής. Ωστόσο, το αποτέλεσμα είναι προσωρινό, εκτός και αν αυξηθούν και άλλοι πόροι.
Παράγοντες παραγωγής
Αν και οι πηγές παραγωγικότητας στα εκατομμύρια, σύμφωνα με τον πολιτικό επιστήμονα του πανεπιστημίου Auburn, Paul M. Johnson, οι οικονομολόγοι τις ομαδοποιούν σε τέσσερις ευρείες κατηγορίες, οι οποίες αναφέρονται ως «συντελεστές παραγωγής»: εργασία, κεφάλαιο, γη και επιχειρηματικότητα. Αυτοί οι πόροι είναι ζωτικής σημασίας για την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών.
Οριακή παραγωγικότητα
Ο Johnson ορίζει την οριακή παραγωγικότητα ως "την αύξηση της τιμής της παραγωγής που μπορεί να παραχθεί προσθέτοντας μία ακόμη μονάδα της συγκεκριμένης εισόδου ενώ διατηρεί σταθερές άλλες εισόδους". Οι εισροές στις οποίες αναφέρεται ο Johnson είναι συντελεστές παραγωγής. Η αύξηση σε κάθε μία πρέπει να αντιστοιχεί σε αύξηση της παραγωγικότητας και συνεπώς του εισοδήματος.
Μείωση των οριακών αποδόσεων
Μείωση της οριακής απόδοσης παρατηρείται όταν αυξάνονται οι συντελεστές παραγωγής ενώ οι άλλοι παραμένουν σταθερά αποτελέσματα με ολοένα και μειωμένη παραγωγικότητα. Η Μελβούρνη Business School δίνει ως παράδειγμα ένα εργοστάσιο που προσλαμβάνει πρόσθετους εργαζόμενους - εργατικό δυναμικό - αλλά δεν κάνει αλλαγές στο κεφάλαιο, τη γη ή την επιχειρηματικότητα. Εάν συνεχίσει να μισθώνει, σε κάποιο σημείο, κάθε πρόσθετος εργαζόμενος θα παράγει λιγότερη παραγωγή από τον εργαζόμενο που βρίσκεται μπροστά του, επειδή οι πόροι για τις ανάγκες του εργατικού δυναμικού θα είναι ελλιπείς. Το σχολείο σημειώνει τη διαφορά μεταξύ της μείωσης των οριακών αποδόσεων και των μειωμένων αποδόσεων, όπου οι πρόσθετοι εργαζόμενοι μειώνουν την παραγωγή.
Περιπτώσεις που οδηγούν σε μείωση των οριακών αποδόσεων
Μια αύξηση σε κάθε μεμονωμένο παράγοντα παραγωγής μπορεί να προκαλέσει μείωση των οριακών αποδόσεων εάν τα επίπεδα άλλων παραγόντων παραμένουν σταθερά. Μια αιτία είναι η έλλειψη ισορροπίας στη χρήση των πόρων. Ωστόσο, οι οικονομολόγοι θεωρούν ότι πρόκειται για βραχυπρόθεσμο ζήτημα, διότι οι εταιρείες είναι γενικά σε θέση να αντισταθμίσουν εγκαίρως την ανισορροπία. Για παράδειγμα, μια επιχείρηση μπορεί να επεκτείνει τη μονάδα παραγωγής της, η οποία είναι το κεφάλαιο, για να αντισταθμίσει την αύξηση των προσλήψεων που προκάλεσε τη μείωση της οριακής παραγωγικότητας των εργαζομένων.
