Οι περισσότερες χώρες σήμερα έχουν μια ανοιχτή οικονομία. Τα αγαθά και οι υπηρεσίες τους μπορούν να διακινούνται διασυνοριακά και οι περισσότερες βιομηχανίες τείνουν να είναι ιδιωτικές. Οι εισαγωγές και οι εξαγωγές αντιπροσωπεύουν μεγάλο μέρος του ΑΕΠ. Ως αποτέλεσμα, οι πελάτες έχουν πρόσβαση σε ένα ευρύ φάσμα προϊόντων από εθνικές και παγκόσμιες μάρκες.Εάν είστε επιχειρηματίας, είναι σημαντικό να έχετε μια σαφή κατανόηση των διαφορών μεταξύ ανοιχτών και κλειστών οικονομιών. Αυτό θα σας βοηθήσει να αποφασίσετε ποιος θα συνεργαστείτε και πού να επενδύσετε χρήματα για μακροπρόθεσμη επιτυχία.
Τι είναι μια ανοικτή οικονομία;
Σε μια ανοικτή οικονομία, οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι να πωλούν αγαθά και υπηρεσίες σε ξένες χώρες. Έχουν επίσης τη δυνατότητα να αγοράζουν αγαθά και να δραστηριοποιούνται σε όλη τη διεθνή κοινότητα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Αυστραλία, η Σιγκαπούρη, η Ελβετία και οι περισσότερες χώρες της ΕΕ έχουν μια ανοικτή οικονομία που χαρακτηρίζεται από χαμηλά εμπορικά εμπόδια.
Στο παρελθόν, η Νέα Ζηλανδία, ο Καναδάς και η Αυστραλία είχαν προστατευτικές πολιτικές. Ωστόσο, άρχισαν να ανοίγουν τη δεκαετία του '80 και του '90, γεγονός που οδήγησε σε αύξηση των εσόδων και της παραγωγικότητας. Άλλες χώρες έχουν μια μικρή ανοιχτή οικονομία, που σημαίνει ότι συμμετέχουν στο διεθνές εμπόριο, αλλά οι ενέργειές τους έχουν αμελητέα επίπτωση στις παγκόσμιες τιμές.
Για παράδειγμα, η Τσεχική Δημοκρατία, η Αυστρία, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο, η Νορβηγία και η Τζαμάικα εμπίπτουν στην κατηγορία αυτή. Μια χώρα όπως η Αυστρία είναι πολύ μικρή για να επηρεάσει την παγκόσμια οικονομία, συμπεριλαμβανομένων των τιμών, των εσόδων και των επιτοκίων. Ως εκ τούτου, είναι ευάλωτο στις συνεχώς μεταβαλλόμενες συνθήκες της παγκόσμιας αγοράς.
Εάν μια μεγάλη ανοιχτή οικονομία όπως η Γερμανία εισέλθει σε ύφεση, θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στην παγκόσμια οικονομία. Η ύφεση στην Αυστρία ή στο Βέλγιο, από την άλλη πλευρά, είναι απίθανο να έχει σημαντικό αντίκτυπο σε άλλες χώρες.
Ο βαθμός ανοίγματος ποικίλει από το ένα έθνος στο άλλο. Οι οικονομικοί εμπειρογνώμονες ισχυρίζονται ότι δεν υπάρχει μια τέτοια ανοικτή οικονομία. Οι περισσότερες χώρες διαθέτουν νομισματικές και δημοσιονομικές πολιτικές καθώς και εμπορικούς φραγμούς με στόχο την προστασία των οικονομιών τους. Ορισμένοι εξακολουθούν να διαθέτουν κρατικές βιομηχανίες. Άλλοι δεν επιτρέπουν την ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίων πέρα από τα σύνορά τους.
Χαρακτηριστικά μιας κλειστής οικονομίας
Δεν είναι όλες οι χώρες πρόθυμες να ανταλλάξουν αγαθά και υπηρεσίες με άλλα έθνη. Μολονότι σήμερα υπάρχουν λίγες κλειστές οικονομίες, ορισμένες χώρες εξακολουθούν να περιορίζουν τη ροή των πόρων στα πολιτικά τους όρια. Θεωρητικά, αυτά είναι αυτάρκεις και δεν βασίζονται στο διεθνές εμπόριο.
Αλλά ποιες χώρες έχουν μια κλειστή οικονομία; Ένα καλό παράδειγμα είναι η Βραζιλία, η οποία έχει τον χαμηλότερο λόγο εμπορίου προς το ΑΕΠ στον κόσμο. Η οικονομία της βασίζεται κυρίως στην εγχώρια αγορά της. Υπάρχουν λιγότερες από 20.000 εταιρείες της Βραζιλίας που εξάγουν αγαθά. Αυτό είναι εξαιρετικά χαμηλό, λαμβάνοντας υπόψη τον μεγάλο πληθυσμό. Η Νορβηγία, για λόγους σύγκρισης, έχει έναν παρόμοιο αριθμό εξαγωγέων, αλλά λιγότερους κατοίκους.
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, η Βραζιλία έχει στενούς δεσμούς με την Κίνα, μια άλλη κλειστή οικονομία. Αναμένεται να γίνει μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες σημαντικές πηγές της Κίνας. Παρόλο που και οι δύο χώρες επιβάλλουν υψηλούς δασμολογικούς φραγμούς σε ορισμένα αγαθά και υπηρεσίες, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος σε σχέση με τα τελευταία χρόνια.
Παρά το γεγονός ότι είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας αγαθών στον κόσμο, η Κίνα έχει κλειστή οικονομία εξαιτίας των περιορισμών στις εισαγωγές. Επιπλέον, επιβάλλει αυστηρούς κανονισμούς σχετικά με τη χρήση της τεχνολογίας στα σύνορά της. Οι εισαγωγές πουλερικών και αυγών απαγορεύονται πλήρως. Οι εγχώριοι κινηματογράφοι δεν επιτρέπεται να εκτελούν περισσότερες από 34 ξένες ταινίες ανά έτος. Οι εταιρείες που σχεδιάζουν να δραστηριοποιηθούν στην Κίνα υπόκεινται σε υψηλούς φόρους και τιμές εισαγωγής.
Οι κυβερνήσεις και οι ακαδημαϊκοί έχουν συζητήσει εδώ και καιρό τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα μιας κλειστής οικονομίας. Ορισμένοι ειδικοί λένε ότι αυτός ο τύπος οικονομίας εξασφαλίζει άφθονη εργασία. Επιπλέον, αυτά τα έθνη είναι αυτάρκεις και δεν βασίζονται στην παγκόσμια οικονομία. Θεωρούν επίσης ευκολότερη τη ρύθμιση των εσωτερικών αγαθών.
Στις χώρες με κλειστές οικονομίες συχνά στερούνται οι εσωτερικοί πόροι που απαιτούνται για την παραγωγή ορισμένων αγαθών. Για παράδειγμα, μπορεί να μην έχουν αρκετό πετρέλαιο, αργό πετρέλαιο, άνθρακα ή σπόρους. Δεδομένου ότι η κυβέρνηση ελέγχει τις τιμές, οι πελάτες αναγκάζονται να πληρώσουν για τα αγαθά που μπορεί ή δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά. Εάν η εν λόγω χώρα αντιμετωπίσει δυσμενείς συνθήκες, όπως χαμηλές βροχοπτώσεις, ο πληθυσμός της μπορεί να λιμοκτονήσει. Οι αγρότες θα χάσουν το εισόδημά τους και οι καλλιέργειες θα πεθάνουν.
Άλλα χαρακτηριστικά μιας κλειστής οικονομίας περιλαμβάνουν εκτενούς κυβερνητικούς κανονισμούς, εθνικοποιημένες βιομηχανίες, προστατευτικά τιμολόγια και περιορισμένες ευκαιρίες για ανάπτυξη. Οι χώρες που εμπίπτουν στην κατηγορία αυτή στερούνται των πλεονεκτημάτων του διεθνούς εμπορίου, όπως η πρόσβαση σε νέες τεχνολογίες και καινοτόμα προϊόντα. Οι κάτοικοί τους δεν επιτρέπεται να εργάζονται στο εξωτερικό, ενώ οι αλλοδαποί δεν έχουν τη σωστή εργασία στα σύνορά τους.
Ωστόσο, καμία οικονομία δεν είναι πλήρως κλειστή στις μέρες μας. Αυτή η έννοια χρησιμοποιείται κυρίως για την ανάπτυξη μακροοικονομικών θεωριών.
Τα πλεονεκτήματα των ανοικτών οικονομιών
Η συνεργασία προωθεί την ανάπτυξη. Σε μια ανοικτή οικονομία, οι άνθρωποι μπορούν να ανταλλάσσουν αγαθά και υπηρεσίες, να ξεκινούν ή να επεκτείνουν τις διασυνοριακές τους δραστηριότητες και να απολαμβάνουν χαμηλότερο κόστος. Οι πελάτες έχουν πρόσβαση σε ένα ευρύ φάσμα προϊόντων που ενδέχεται να μην είναι διαθέσιμο αλλιώς. Το ευέλικτο οικονομικό περιβάλλον εξασφαλίζει τη βέλτιστη κατανομή πόρων και την κυριαρχία των καταναλωτών.
Αυτός ο τύπος οικονομίας ενθαρρύνει τον ανταγωνισμό μεταξύ των εγχώριων παραγωγών, ο οποίος μεταφράζεται σε προϊόντα υψηλότερης ποιότητας και χαμηλότερες τιμές. Για παράδειγμα, ένας εγχώριος κατασκευαστής επίπλων θα ανταγωνιστεί εκατοντάδες τοπικές και παγκόσμιες μάρκες. Ως αποτέλεσμα, η εταιρεία θα προσπαθήσει να προσφέρει καλύτερη εμπειρία στον πελάτη ή ανώτερα προϊόντα για να αποκτήσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Ένα άλλο πλεονέκτημα μιας ανοιχτής οικονομίας είναι η δυνατότητα πώλησης των εξαγωγών σε υψηλότερες τιμές και η εξασφάλιση φθηνότερων εισαγωγών. Όταν δύο χώρες εμπορεύονται αγαθά και υπηρεσίες μεταξύ τους, θα επωφεληθούν και οι δύο από αυτές τις διαφορές τιμής. Επιπλέον, η κατάργηση των τιμολογίων έχει ως αποτέλεσμα χαμηλότερο κόστος για τους πελάτες.
Επίσης, ενθαρρύνεται και η επιχειρηματικότητα. Όσοι σχεδιάζουν να ξεκινήσουν μια επιχείρηση μπορούν ελεύθερα να ανταλλάσσουν πληροφορίες και πόρους με ξένες εταιρείες. Αυτό τους επιτρέπει να διατηρούν το κόστος χαμηλό και να έχουν πρόσβαση στις τελευταίες τεχνολογίες, ώστε να μπορούν να προσφέρουν καινοτόμα προϊόντα με ανταγωνιστικές τιμές. Επιπλέον, μπορούν να προμηθεύουν προϊόντα που δεν διατίθενται ευρέως στην εγχώρια αγορά.
Η ευκολία της επιχειρηματικής δραστηριότητας συμβάλλει στη δημιουργία περισσότερων θέσεων εργασίας. Σε βιομηχανίες όπου ο ανταγωνισμός είναι έντονος, οι εταιρείες θα επιδιώξουν να προσελκύσουν κορυφαία ταλέντα και να προσφέρουν υψηλότερο μισθό, το οποίο με τη σειρά του θα τονώσει την τοπική οικονομία. Επιπλέον, η πρόσβαση στην τεχνολογία και στην τεχνογνωσία ενισχύει την παραγωγικότητα και την καινοτομία στον εργασιακό χώρο.
Υπάρχουν τυχόν μειονεκτήματα;
Παρά τα προφανή πλεονεκτήματα τους, οι ανοιχτές οικονομίες απέχουν πολύ από την τελειότητα. Πρώτα απ 'όλα, είναι ευάλωτοι σε εξωτερικές απειλές. Οι διακυμάνσεις των τιμών, τα σφάλματα της αγοράς και τα υψηλά ποσοστά ανεργίας σε μια χώρα μπορεί να εξαπλωθεί σε άλλες οικονομίες. Για παράδειγμα, η οικονομική κρίση που σημειώθηκε το 2008 ακολουθήθηκε από μια παγκόσμια οικονομική ύφεση. Εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη δουλειά τους ή βρέθηκαν υποβρύχιοι με τις υποθήκες τους.
Σε μια ανοικτή οικονομία, πολλές επιχειρήσεις ενδέχεται να προσπαθήσουν να μειώσουν το κόστος τους και να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους εκμεταλλευόμενοι εργαζόμενους ή εισάγοντας προϊόντα και πρώτες ύλες κακής ποιότητας. Επιπλέον, οι μεγάλες οργανώσεις μπορούν να κυριαρχήσουν σε ορισμένες αγορές, δημιουργώντας μονοπώλια και καθορίζοντας άδικες τιμές. Ο αυξανόμενος αριθμός ξένων εταιρειών μπορεί να σκοτώσει τις τοπικές επιχειρήσεις. Από την άλλη πλευρά, η άφιξη μιας μεγάλης εταιρείας σε μια μικρή κοινότητα θα μπορούσε να θέσει τέλος στη φτώχεια και να αυξήσει τα ποσοστά απασχόλησης.
Ενώ είναι αλήθεια ότι οι ανοικτές οικονομίες έχουν το μερίδιο των μειονεκτημάτων τους, οδηγούν στην ανάπτυξη και την καινοτομία. Η ευρεία διαθεσιμότητα αγαθών και υπηρεσιών, καθώς και η ευκολία επιχειρηματικής δραστηριότητας και η ροή παραγωγικών πόρων, μπορούν να συμβάλουν στην ευημερία και την αειφόρο ανάπτυξη.
